Sayın Editör,
Şakalar ve ark.ları tarafından yapılan ‘Göz tutulumu olmayan Behçet hastalarında retina sinir lifi tabakası kalınlığı ve optik disk özellikleri’ isimli çalışma1 nedeniyle tebrik ederim. Bu çalışma önemlidir, çünkü Behçet hastalarında subklinik nöral tutulumun retrograd dejenerasyon yoluyla retina sinir lifi tabakası (RSLT) kalınlığında azalmalara neden olması muhtemeldir.
Ancak, çalışma metodolojisinde mevcut olan bazı durumların sonucu etkilemiş olabileceğini düşünüyoruz. Bunlardan birincisi metodolojide her bir katılımcının her iki gözünün de çalışmaya dahil edilmiş olmasıdır. Farklı kabul edilen grupların istatistiksel karşılaştırmalarında kullanılan istatistiksel analizlerde birbirleri ile ilişki bulunması muhtemel değişkenlerin aynı grup içerisine katılması bağımsızlığı şüphesiz ki etkileyebilecektir. Bunun en belirgin örneklerini oftalmolojide bizler hemen her analizimizde yaşıyoruz. Bağımsız gruplarda istatistiksel analiz yapılan durumlarda hastada mevcut klinik tablonun her iki gözü de simetrik etkilemesi ihtimali varsa bu durumda her iki gözün de çalışmaya dahil edilmesi bağımsızlığı zedeleyebilecektir. Yazarların oküler tutulumu olmayan Behçet hastalarında her iki gözü de çalışmaya dahil etmesinin bağımsızlığı zedeleyeceğini düşünüyoruz. Ayrıca 6 diyoptriden büyük refraksiyon kusuru ve 0,2’den düşük görme keskinliği olan bireylerin çalışma dışı bırakılması da sonuçları etkilemiş olabilir. Çünkü, 6 diyoptri sınırı yüksek bir sınırdır ve bu durum retinada ve optik diskte gruplar arasında farklılığa neden olmuş olabilir. Çalışmaya alınan Behçet hastalarında göz tutulumu olmaması görme keskinliği 0,3 olan bir bireyde başka bir göz sorunu olduğu anlamına gelir ki bu da sonuçları etkileyebilecek bir başka durumdur.
Gruplar arasında ortalama RSLT kalınlığı açısından bir fark olmaması bu çalışmanın en temel ve önemli sonucudur. Bu sonuç ortada iken segmental farklılıkları gözeterek gruplar arasında farklılık olduğunun ortaya konulmasının ortalama değerler arasındaki anlamsızlıktan daha önemli olmadığını düşünüyorum.
Yazışma Adresi/Address for Correspondence: Dr. Ahmet Taş, Ankara Mevki Asker Hastanesi, Oftalmoloji Servisi, Ankara, Türkiye
Tel: +90 322 327 27 27-2104 Gsm: +90 533 243 73 90 E-posta: [email protected]
Geliş Tarihi/Received: 12.12.2010 Kabul Tarihi/Accepted: 14.02.2011