ÖZET

Amaç:

Optik düşük koherens interferometri yönteminin kullanıldığı Aladdin optik biyometri cihazı ve Sirius kombine Scheimpflug-Plasido disk kornea topografisi cihazı ile ölçülen ön segment parametrelerinin birbirleriyle olan uyumluluklarını araştırmaktır.

Gereç ve Yöntem:

Her iki cihaz ile ölçüm alınan, refraksiyon kusuru dışında ek bir oküler patolojisi bulunmayan 59 olgunun 110 gözü retrospektif incelendi. Cihazlardan elde edilen ön kamara derinliği (ÖKD), düz (K1) ve dik (K2) keratometrik ekseni ve limbus-limbus mesafesi (LLM) değerleri kaydedildi.

Bulgular:

Olguların ortalama yaşı 47,31±18,57 (25-79) idi. Aladdin cihazı ile ortalama ÖKD 3,35±0,4 mm, Sirius cihazı ile ölçülen ortalama ÖKD 3,42±0,44 mm idi. Sirius cihazı ile ölçülen ortalama ÖKD 0,075 mm daha yüksek idi (p<0,001). Aladdin cihazı ile ölçülen ortalama K1 keratometrik ekseni 0,409 D daha yüksek idi (p<0,001). İki cihazdan elde edilen K2 keratometrik eksen ve LLM ölçümleri arasında anlamlı farklılık tespit edilmedi (sırasıyla p=0,18 ve p=0,85). İki cihaz ölçümleri arasında Pearson korelasyon analizi ile yüksek düzeyde korelasyon tespit edildi (sırasıyla r=0,985, 0,895, 0,961 ve 0,766, p<0,001).

Sonuç:

Aladdin optik biyometri ve Sirius ön segment analiz sistemi ile değerlendirilen ön segment parametreleri birbirleriyle iyi uyum göstermektedir ve K1 keratometrik eksen ölçümü dışında cihazlar arası ölçüm farkları klinik olarak ihmal edilebilir düzeydedir.

Giriş

Ön segment parametrelerinin doğru ve kesin bir şekilde değerlendirilmesi birçok ön segment hastalık ve cerrahilerinin planlanmasında, cerrahi sonrası tatminkar sonuçların sağlanmasında, hasta memnuniyeti ve doğru hasta yönetiminde önem arz eder. Ön segmentin değerlendirilmesinde son yıllarda optik koherens tomografi, ultrasonik biyomikroskopi, Scheimpflug görüntüleme, tarayıcı-slit topografi ve interferometriyi içeren çeşitli cihazlar klinik pratikte yaygın olarak kullanılmaktadır.¹

Aladdin optik biyometri cihazı (Topcon, Tokyo, Japonya) 2012 yılında klinik kullanıma sunulan yeni bir non-kontakt optik biyometri cihazıdır. Optik düşük koherens interferometri prensibiyle çalışan cihaz aksiyel uzunluk (AU), ön kamara derinliği (ÖKD), keratometri, korneal topografi, limbus-limbus mesafesi (LLM) ve pupillometri değerlerini ölçmektedir.²

Sirius topografi cihazı (Costruzione Strumenti Oftalmici, Florence, İtalya) Scheimpflug kamera ve Plasido disk teknolojisinin kombine edildiği bir ön segment analiz sistemidir. Bu sistem kornea kalınlığı, ÖKD, aköz derinlik, lens kalınlığı, keratometri, LLM, pupillografi, ön ve arka kornea topografisi ve korneanın wavefront analizi bilgilerini vermektedir.³

Literatürde her iki cihazın da tekrarlanabilir ölçümler verdiğini gösteren çalışmalar bulunmaktadır.^2,3,4,5 Ancak ulaşabildiğimiz literatürde her iki cihazdan elde edilen ölçümlerinin birbirleriyle uyumunu inceleyen çalışma bulunmamaktadır. Bu çalışmada Aladdin optik biyometri cihazı ile ölçülen ön segment parametrelerinin Sirius kornea topografi cihazı verileriyle karşılaştırılması ve birbirleriyle olan uyumlarını değerlendirilmesi amaçlanmıştır.

Gereç ve Yöntem

Kliniğimize, Mayıs 2014-Ekim 2014 tarihleri arasında refraksiyon kusuru dışında ek patolojisi bulunmayan ve Aladdin ve Sirius cihazları ile ölçüm alınmış 59 sağlıklı olgunun 110 gözü retrospektif incelenerek çalışmaya dahil edildi.

Oküler cerrahi öyküsü bulunan hastalar, ±3 diyoptri (D) ve üzerinde refraksiyon kusuru bulunan hastalar, oküler yüzey problemi olan veya topikal ilaç kullanan hastalar ile fiksasyon zorluğu olan hastalar çalışmaya dahil edilmedi. Çalışma Helsinki Deklarasyonu Prensipleri’ne uygun olarak düzenlendi ve fakültemiz Etik Kurul’undan etik onay alındı.

Hastaların demografik verileri, her iki cihaz ile elde edilen ÖKD, düz (K1) ve dik (K2) keratometrik ekseni ve LLM değerleri kaydedildi.

Kombine Scheimpflug-Plasido Disk Sistemi (Sirius)

Sirius topografi cihazı, monokromatik 360 derece rotasyon yapan Scheimpflug kamera ve 22 halkalı Plasido-diski kombine eden ön segment analiz sistemidir. Kornea ve ön kamaradan 25 radial kesit alır. Kornea ön ve arka yüzeyinin tanjansiyel ve aksiyel kurvatür bilgisini sağlar, korneanın global refraktif gücünü verir, korneanın pakimetri haritalamasını ve wavefront analizini sağlar. Kornea ön yüzeyini ve arka yüzeyini 475 nm mavi LED ışığı ile inceler. Kornea ön yüzey ölçüm verilerini Plasido görüntüleri ve Scheimpflug görüntüleri uygun şekilde birleştirerek verirken, diğer iç yapıların ölçümleri Scheimpflug görüntüleme ile sağlanır.

Optik Düşük Koherens Reflektometri (Aladdin)

Aladdin optik biyometri cihazı, 2012 yılında klinik kullanıma sunulan AU, ÖKD, keratometri/korneal topografi, LLM ve pupillometri biyometrik parametrelerini otomatik ölçebilen optik düşük kohorens interferometri cihazıdır. AU ölçümü için 820 nm süperluminesant diod lazer kullanmaktadır. ÖKD ölçümü horizontal projekte edilen LED ışık ile sağlanmaktadır. Keratometri ile birlikte korneal topografi ölçümünde 24 halkalı Plasido diski kullanılmaktadır. Kızıl ötesi LED ve beyaz LED ışığı altında fotopik ve mezopik pupil boyutlarını saptamak amacıyla pupillometri ölçümü uygulanmaktadır.

Elde edilen veriler, istatistik paket programı (SPSS for Windows, version 18.0, SPSS, Chicago, ABD) kullanılarak bilgisayara kaydedildi. Cihazlardan elde edilen verilerin karşılaştırılması paired t-test kullanılarak yapıldı. Ölçümler arasındaki korelasyon, Pearson korelasyon analizi ile değerlendirildi. Değerlendirmeler %95 güven aralığında yapıldı, p değerinin 0,05’den küçük olması istatistiksel anlamlı fark olarak kabul edildi.

Bulgular

Çalışmaya dahil edilen 59 hastanın (110 göz) 33’ü (%55,9) kadın, 26’sı (%44,1) erkek idi. Hastaların ortalama yaşı 47,31±18,57 (25-79) saptandı. Aladdin cihazı ile ölçülen ortalama ÖKD değeri 3,35±0,4 mm iken Sirius cihazı ile ölçülen ortalama ÖKD değeri 3,42±0,44 mm idi ve Aladdin cihazı ile ölçülen ortalama ÖKD değeri istatistiksel olarak anlamlı derecede daha sığ idi (p<0,001). Aladdin cihazı ile ölçülen ortalama K1 değeri 43,11±1,57 D, Sirius cihazı ile ölçülen ortalama K1 değeri 42,62±1,71 D idi. Sirius cihazı ile ölçülen ortalama K1 değeri istatistiksel olarak anlamlı derecede daha düz idi (p<0,001). Aladdin cihazı ile ölçülen K2 ve LLM değerleri sırasıyla 44,04±1,61 D ve 11,75±0,47 mm idi. Buna karşılık Sirius ile ölçülen K2 ve LLM değerleri sırasıyla 44,10±1,65 D ve 11,76±0,55 mm idi. Her iki cihazdan elde edilen ortalama K2 ve LLM ölçümleri arasında anlamlı farklılık tespit edilmedi (sırasıyla p=0,183, p=0,852).

Aladdin ve Sirius cihazları arasında ÖKD için ortalama fark: -0,075±0,08 mm, K1 için ortalama fark: 0,409±0,53 D, K2 için -0,091±0,37 D ve LLM için ortalama fark -0,015±0,33 mm idi. Her iki cihazdan elde edilen tüm ön segment parametre ölçümleri arasında yüksek düzeyde korelasyon tespit edildi (Tablo 1, Şekil 1, 2).

Tartışma

Günümüzde en sık uygulanan cerrahilerin başında gelen katarakt cerrahisinde, göz içi lens (GİL) gücünün doğru hesaplanabilmesi için ön segment parametrelerinin bilinmesi önemli bir yer tutmaktadır. GİL gücünün yanlış hesaplamasında en sık hata nedeni olarak AU, keratometri ve ÖKD ölçüm hataları olduğu bildirilmiştir.⁶ ÖKD hesaplanırken yapılabilecek 1 mm hata; yaklaşık olarak miyopik gözlerde 1 D, emetropik gözlerde 1,5 D ve hipermetropik gözlerde 2,5 D postoperatif refraksiyon hatasına neden olmaktadır. Yine keratometri değerindeki 0,1 D hata yaklaşık 0,1 D refraktif hataya neden olmaktadır.⁷

ÖKD’nin GİL gücünün hesaplanmasının yanı sıra klinik pratikte açı kapanması riskinin belirlenmesinde, akomodasyon ve psödofakik akomodasyonda ön segment değişikliklerinin tespitinde önemli olduğu bilinmektedir.⁸ Yine refraktif cerrahide uygulanacak ablasyon tedavisinin optik zon çapının doğru belirlenmesinde ÖKD etkili faktörlerdendir.⁹ Ön segment parametrelerinden bir diğeri olan kornea gücünün, astigmat değerin ve aks yönünün doğru olarak tespit edilmesi, göz içine yerleştirilecek GİL gücünün hesaplanmasında ve cerrahi esnasında korneal astigmatın aynı seansta düzeltilmesi açısından son derece önemli olduğu kadar refraktif cerrahinin planlanmasında önemli fonksiyonları bulunmaktadır.^10,11 Bu nedenle bu parametreleri ölçen yeni cihazların verilerinin doğruluğunun bu parametrelerin ölçümünde altın standart olarak kabul edilen referans cihazlarla karşılaştırılarak kontrol edilmesi gereklidir.

ÖKD ölçümünde altın standart metod konvansiyonel A-tarayıcı ultrason olarak bilinse de son zamanlarda parsiyel kohorens interferometri, tarayıcı slit topografi, ön segment optik kohorens tomografi ve Scheimpflug görüntüleme sistemleri gibi kontakt olmayan metodlar ve cihazlar kliniklerde yaygın bir şekilde kullanılmaya başlanmıştır. Kontakt olmayan bu cihazların ve metodların ÖKD ölçümünde birbirlerine ve A-tarayıcı ultrasona üstünlükleri ve güvenirlikleri birçok çalışmada araştırılmış olmasına rağmen çalışmalarda çıkan sonuçların çeşitliliği nedeniyle ÖKD ölçümünde hangi cihaz veya metodun altın standart olduğu henüz belirlenememiş, standardizasyon sağlanamamıştır.^{12,13,14,15,16} Rabsilber ve ark.¹⁶ yapmış oldukları çalışmada ortalama ÖKD’yi 2,93 mm saptamışken, başka bir çalışmada Meinhardt ve ark.¹⁵ ortalama ÖKD’yi 3,91 mm saptamışlardır. Ülkemizden Emre ve ark.’nın¹⁷ normal sağlıklı bireylerde Pentacam ile yapmış olduğu çalışmada ortalama ÖKD’nin 3,14 mm saptandığı bildirilmiştir. Zengin ve ark.’nın¹⁸ ultrasonik biyometri ile Orbscan II topografi cihazını karşılaştırdıkları çalışmada ortalama ÖKD’nin ultrasonik biyometri ile 3,05 mm, Orbscan II topografi cihazı ile 3,33 mm saptandığı bildirilmiştir. Yine ülkemizden yapılmış başka bir çalışmada ortalama ÖKD, parsiyel optik koherens interferometre yöntemi ile 3,21 mm, optik düşük koherens reflektometri yöntemi ile 3,23 mm tespit edilmiştir.19 Çalışmamızda ortalama ÖKD değeri, Aladdin cihazı ile 3,35 mm iken Sirius cihazı 3,42 mm saptanmıştır. Ölçümlerdeki bu çeşitlilik cihazların ve dolayısıyla cihazlarda kullanılan yöntemlerin farklılığından kaynaklanabilir.

Klinikte, GİL gücü hesaplaması için kullanılan kornea güç ölçümü genelde otokeratometreler veya bilgisayarlı videokeratograflar ile yapılmaktadır. Birçok çalışma, korneal güç ölçümünde manuel keratometri, otokeratometre ve korneal topografi cihazlarının birbirleriyle karşılaştırılabilir sonuçlar verdiklerini bildirmektedir.^20,21

Yapılan çalışmalar Aladdin ve Sirius cihazlarının her ikisinin de tekrarlanabilir ölçümler verdiğini göstermektedir.^2,3,4,5 Ancak bu cihazların ön segment parametrelerinde altın standart kabul edilen cihazlarla karşılaştırmalı çalışmaların bilinmesi önemlidir. Çalışmamızda kullandığımız Aladdin optik biyometri cihazı ile ilgili literatürde yapılmış bir adet çalışma bulunmaktadır.² Aladdin optik biyometri cihazı ile optik biyometri cihazlarında referans kabul edilen IOL Master cihazından elde edilen biyometrik ölçümlerin karşılaştırıldığı çalışmada iki cihazdan elde edilen ortalama ÖKD ve keratometri değerlerinde, cihazlar arasında arasında anlamlı farklılık saptanmadığı bildirilmiştir.² Ancak Aladdin optik biyometri cihazı ile elde edilen ÖKD, keratometrik eksenler ve diğer ön segment parametrelerinin başta A-tarayıcı ultrason olmak üzere diğer cihazlarla da karşılaştırılması gerekmektedir. Bununla birlikte Sirius cihazının güvenirliliğinin ve diğer Sheimpflug görüntüleme sistemi tabanlı cihazlarla ve diğer metotların kullanıldığı cihazlarla karşılaştırıldığı çalışmaların sonuçları çeşitlilik arz etmektedir.^6,22,23

Çalışmamızda Aladdin ve Sirius cihazları arasında ÖKD ölçümleri arasında istatistiksel farklılık saptanmış olmasına rağmen bu fark klinik olarak ihmal edilebilir düzeydedir. Bilindiği üzere GİL ölçümünde Haigis formülü kullanıldığında her 0,1 mm ÖKD değişimi GİL gücü hesabında 0,06 D sapmaya neden olmaktadır.⁷ Cihazlardan elde edilen ÖKD ölçümleri arasındaki ortalama fark -0,075±0,08 D (%95 uyumluluk sınırları -0,092 ile -0,059 D) idi. Bu nedenle de cihazlar arası 0,07 mm fark klinik olarak kabul edilebilir düzeydedir. Literatürü incelediğimizde, Sirius ve başka bir optik biyometri cihazı olan Lenstar’ın karşılaştırıldığı iki farklı çalışmada, iki cihazdan elde edilen ÖKD ölçümleri arasındaki farklar sırasıyla -0,10±0,06 mm ve -0,07±0,03 mm saptanmış olup aynı nedenden dolayı bu farkların klinik pratikte ihmal edilebilir olduğu bildirilmiştir.^23,24 İhmal edilebilir düzeyde de olsa Aladdin ve Sirius ölçümleri arasındaki fark cihazların değişik ölçüm tekniği kullanmalarına bağlı olabilir. Ayrıca korelasyon analizi ile iki cihaz ÖKD ölçümleri arasındaki uyumluluk oranı yüksek saptandı.

Çalışmamızda Aladdin ve Sirius cihazları arasında K1 ölçümleri arasında istatistiksel farklılık saptanmış olup bu fark 0,409±0,53 (%95 uyumluluk sınırları 0,295 ile 0,523) idi. Keratometri değerindeki 0,1 D hata yaklaşık 0,1 D refraktif hataya neden olmaktadır.7 Bu durumda çalışmamızda tespit edilen 0,4 D fark yaklaşık 0,4 D hataya neden olacaktır ki bu sonuç istenmeyen ve ihmal edilmesi zor bir durum olarak karşımıza çıkabilir. Buna karşılık iki cihazdan elde edilen K2 keratometrik eksenler arasındaki fark istatistiksel olarak anlamlı değildi. Her iki cihazda keratometri ölçümlerin benzer parasantral alanlardan alınmış olmasına rağmen (3 mm, 5 mm) elde edilen K1 ölçümleri arasında anlamlı farklılık saptanırken K2 ölçümleri arasında farklılık saptanmamasını izah edebilecek bir bilgiye inceleyebildiğimiz kadarıyla ulaşamadık. Ayrıca korelasyon analizi ile iki cihaz K1 ve K2 ölçümleri arasındaki uyumluluk oranı yüksek saptandı. Literatürde çalışmamızda kullandığımız iki cihazın keratometrik analizde karşılaştırıldığı bir çalışma bulunmazken, keratometrik analizde birçok cihaz ve yöntemin kullanıldığını ve karşılaştırmasını yapan çeşitli yayınların bulunduğu görülmektedir.^25,26,27 Ancak bazı çalışmalarda, cihazlardan elde edilen keratometrik ölçümler arasında anlamlı farklılıklar olması nedeniyle bu cihazların birbirleri yerine kullanımının uygun olmayacağı bildirilmiştir.^26,27 Buna sebep olarak keratometre değerleri ölçülürken farklı yöntemlerin farklı sonuçlar verebileceği bildirilmiştir.

Refraktif cerrahinin planlanması, uygulanmasında ve ameliyat sonrası tatminkar sonuçların elde edilmesinde keratometri değerleri, ÖKD ve merkezi kornea kalınlığı gibi ön segment parametrelerinin yanısıra LLM’nin bilinmesi gerekmektedir. LLM ayrıca konjenital glokom, mikrokornea ve megalokornea gibi çeşitli oküler hastalıkların tanısında ve yönetiminde kullanılmaktadır.²⁸Bunun dışında kapsüler germe halkası ve açı destekli GİL, ön kamara GİL ve fakik GİL’lerde haptik boyutlarının hesaplanmasında 3. kuşak formüllerin kullanıldığı modern katarakt cerrahisinde GİL hesaplanmasında LLM önem arz etmektedir.^29,30 Çalışmamızda Aladdin ve Sirius cihazlarından elde edilen LLM ölçümleri arasında anlamlı farklılık saptanmadı ve ölçümler arasında yüksek korelasyon saptandı.

Çalışmanın Kısıtlılıkları

Çalışmamızda her iki cihaz ile elde ettiğimiz parametrelerdeki sonuçların birbirleriyle yüksek korelasyon göstermesi elde edilen sonuçların hatalı olabileceği gerçeğini değiştirmemektedir. ÖKD, K1, K2 ve LLM ölçümlerinde altın standart kabul edilen metodların çalışmamızda kullanılmaması ve Aladdin ve Sirius ile elde edilen verilerin altın standart cihazlar ile karşılaştırılamamış olması çalışmamızın eksik yönlerinden biridir. Ayrıca olgu sayımızın az olması çalışmanın gücünü azaltan diğer bir eksikliktir.

Sonuç

Her iki cihaz arasında ÖKD ve K1 parametrelerindeki ölçümlerde anlamlı farklılıklar saptanmış olmakla birlikte incelenen tüm parametrelerdeki ölçümler arasında yüksek korelasyon saptanmıştır. ÖKD ölçümünde saptanan fark klinik olarak ihmal edilebilir düzeyde olmakla birlikte K1 ölçümünde iki cihazın birbiri yerine kullanılması uygun olmayabilir.

Etik

Etik Kurul Onayı: Retrospektif çalışmadır, Hasta Onayı: Retrospektif çalışmadır.

Hakem Değerlendirmesi: Editörler kurulu dışında olan kişiler tarafından değerlendirilmiştir.

Yazarlık Katkıları

Cerrahi ve Medikal Uygulama: Onur Polat, Zeki Baysal, Serkan Özcan, Sibel İnan, Ümit Übeyt İnan, Konsept: Onur Polat, Zeki Baysal, Serkan Özcan, Sibel İnan, Ümit Übeyt İnan, Dizayn: Onur Polat, Zeki Baysal, Serkan Özcan, Sibel İnan, Ümit Übeyt İnan, Veri Toplama veya İşleme: Onur Polat, Zeki Baysal, Serkan Özcan, Sibel İnan, Ümit Übeyt İnan, Analiz veya Yorumlama:  Onur Polat, Zeki Baysal, Serkan Özcan, Sibel İnan, Ümit Übeyt İnan, Literatür Arama: Onur Polat, Zeki Baysal, Serkan Özcan, Sibel İnan, Ümit Übeyt İnan, Yazan: Onur Polat, Zeki Baysal, Serkan Özcan, Sibel İnan, Ümit Übeyt İnan.

Çıkar Çatışması: Yazarlar bu makale ile ilgili olarak herhangi bir çıkar çatışması bildirmemiştir.

Finansal Destek: Çalışmamız için hiçbir kurum ya da kişiden finansal destek alınmamıştır.